Schoten voor de boeg over indexatie
Na jaren van stilstand (en dus achteruitgang qua koopkracht) zijn de meeste pensioenen afgelopen januari voor het eerst in tijden weer eens fors verhoogd. In sommige gevallen met meer dan 10%. Reden daarvoor was de combinatie van een versoepeling van de indexatieregels (waarvoor de Koepel Gepensioneerden, onder dreiging met een juridische procedure, stevig heeft gelobbyd) en een eindelijk stijgende rente. Door dat laatste liepen dekkingsgraden van pensioenfondsen op terwijl het eerste het mogelijk maakte om ook al bij een lagere dekkingsgraad de pensioenen te verhogen.
Hoewel de Koepel zich succesvol heeft ingezet voor een verlenging van bedoelde soepelere regels zijn de vooruitzichten voor de volgende indexatieronde een stuk minder positief, zo was de afgelopen week in heel wat media te lezen. En ook dat komt door een combinatie van factoren.
In de eerste plaats is sprake van terughoudendheid bij pensioenfondsen aan de vooravond van de overstap naar een nieuwe pensioenregeling. Men wil voldoende geld in kas hebben om bij het zogenaamde ‘invaren’ opzij te kunnen zetten voor bijvoorbeeld het creëren van een solidariteitsreserve (die moet voorkomen dat schokken op de financiële markten tot verlaging van pensioenen leiden) en het aanhouden van een buffer waaruit de kosten van de overstapoperatie (en financiële tegenvallers daarbij) kunnen worden betaald. Daarnaast sturen met name sociale partners (vakbonden en werkgevers) aan op het reserveren van pensioenvermogen om daaruit werknemers van 45 jaar en ouder te compenseren voor het voor hen nadelige vervallen van de doorsneepremie. Die gaat immers verdwijnen net voor de leeftijdsgroep in kwestie daar profijt van zou gaan hebben. Een loffelijk streven zo’n compensatie, maar die gaat zo wel ten koste van gepensioneerden. En dat terwijl de nieuwe Pensioenwet extra fiscale ruimte biedt om die compensatie via een geringe verhoging van de premie te laten plaatsvinden.
In de tweede plaats is het een gegeven dat de inflatie fors terugloopt, mogelijkerwijze richting nul. Aan de het afgelopen jaar elkaar snel opvolgende prijsstijgingen lijkt een einde gekomen terwijl het Centraal Bureau voor de Statistiek sinds kort een andere methodiek hanteert om de inflatie te berekenen. Daardoor is het effect van de gestegen (en nu alweer een tijdje dalende) energieprijzen een stuk minder. Op zich is een dalende inflatie uiteraard goed nieuws, maar het betekent in de meeste gevallen ook een lagere indexatie. Die is immers meestal aan de inflatie gekoppeld.
In PensioenPro heeft Koepel-voorzitter John Kerstens tegengas gegeven tegen de almaar toenemende geluiden om komend jaar indexatie achterwege te laten. Dankzij goede resultaten op de beurzen hebben de meeste pensioenfondsen immers fraaie dekkingsgraden terwijl er meer aspecten zijn waarnaar kan worden gekeken bij het nemen van een besluit omtrent indexatie. Kerstens: ‘Bij die fondsen en verzekeraars waar niet de prijs- maar de loonindex leidend is, gaan we ervan uit dat opnieuw serieus geïndexeerd gaat worden. De in cao’s afgesproken loonsverhogingen zijn immers ook dit jaar fors. Daar waar de prijsindex de maatstaf is, zou dat (als de inflatie verder terugloopt) minder kunnen zijn. Wat ons betreft, moeten daarbij echter ook zaken worden betrokken als het feit dat vorig jaar echt niet overal maximaal is geïndexeerd waardoor nog steeds koopkrachtverlies optrad, het bestaan en nu deels kunnen inlopen van eerdere indexatie-achterstanden èn het bekijken of gepensioneerden wat extra indexatie kunnen tegemoetzien nu zij anders dan werkenden geen profijt hebben van de eerder genoemde forse loonsverhogingen die werkenden immers zowel nu in hun portemonnee als later in hun pensioen voelen.’
