Race tegen de klok?

Nadat het voorstel voor een nieuwe Pensioenwet net voor Kerstmis een tweederde meerderheid haalde in de Tweede Kamer, is nu de Eerste Kamer aan zet. Ook daar wil de coalitie tempo maken terwijl een deel van de oppositie allesbehalve haast heeft. Argument van de eersten: ‘De wet is in de Tweede Kamer al binnenstebuiten gekeerd en van alle kanten bekeken.’ En van de laatsten: ‘Dat zal vast, maar wij hebben ook nog vragen. En bovendien een eigen verantwoordelijkheid.’

Nu bestaat er al enige tijd discussie over met name de manier waarop de Senaat die eigen verantwoordelijkheid oppakt. Of ze in plaats van een ‘chambre de réflection’ niet ook meer een ‘politieke arena’ is geworden. Een plek waar niet zozeer met enige afstand gesproken wordt over de deugdelijkheid van een wet, maar waar volop partijpolitiek wordt bedreven. Permanent campagne wordt gevoerd.

Ten aanzien van de nu voorliggende Pensioenwet is het duidelijk: die ligt midden in de politieke arena, ook in de Eerste Kamer. Doordat-ie miljoenen mensen raakt, over miljarden euro’s gaat, vooralsnog meer vragen oproept dan beantwoord en behandeld wordt in de aanloop naar de komende Provinciale Statenverkiezingen. Die laatste zijn rechtstreeks van invloed op de samenstelling van, en dus de stem- en machtsverhoudingen in, de Eerste Kamer. Heeft het kabinet Rutte IV nu al geen meerderheid in de Eerste Kamer, de algemene verwachting is dat die na de Statenverkiezingen nog verder weg zal komen te liggen. De enige vragen daarbij zijn nog ‘hóe ver weg’ en ‘bij wie moet het kabinet dán aankloppen voor een meerderheid’? Nu kan ze dat, voor de nieuwe Pensioenwet, nog bij PvdA en Groen Links. Die staan er overigens, anders dan coalitiepartijen, wèl goed voor in de peilingen.

Het zou dus zo kunnen zijn dat de combinatie ‘coalitiepartijen, PvdA en Groen Links’ straks nog steeds een meerderheid heeft en de nieuwe Pensioenwet dus ook in de Eerste Kamer op die meerderheid kan blijven rekenen. Voordeel voor beide linkse partijen is dan dat zij meer in de melk te brokkelen hebben (en wellicht nog wat wensen vervuld kunnen zien worden). Nadeel is echter dat ze in dat geval nog meer ‘in de wind komen te staan’ en het verwijt kunnen krijgen dat ze een dan inmiddels wel erg onpopulair kabinet aan een meerderheid helpen voor een in ieder geval in de samenleving omstreden nieuwe wet.

Of de Eerste Kamer overigens pas aan stemmen over de wet toekomt in de nieuwe samenstelling is de vraag. Daar ziet het vooralsnog niet naar uit. Want inmiddels is het tijdschema voor de behandeling van de wet bekend. Nadat de Kamer afgelopen weken twee keer een ‘technische briefing’ (verzorgd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft gehad en een eerste set schriftelijke vragen op de minister heeft afgevuurd, staan op 14 en 21 februari een tweetal ‘deskundigenbijeenkomsten’ in de planning. Daarbij komen onderwerpen als de uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en invoering van de wet aan de orde en wordt gesproken over de effecten ervan. Op 7 maart staat vervolgens een zogenaamd ‘voorbereidend onderzoek’ (ter voorbereiding op het echte debat) op de agenda. Dat debat zelf zal dus in ieder geval na de verkiezingen voor Provinciale Staten (op 15 maart) plaatsvinden, maar wel ver voor de nieuwe Eerste Kamer wordt gekozen. Dat gebeurt namelijk pas op 30 mei, waarna de nieuwe Kamer op 13 juni voor het eerst in de nieuwe samenstelling zal vergaderen.

Wordt er vóór die laatste data gestemd, dan is dat dus nog in de huidige samenstelling. En met de redelijk comfortabele meerderheid waarover het kabinet nu, dankzij PvdA en Groen Links, beschikt. De grote vraag is natuurlijk of coalitie en beide linkse partijen het aandurven de wet aan te nemen als op 16 maart duidelijk is dat ze hun meerderheid toch zijn kwijtgeraakt…

In de tussentijd gaat de Koepel Gepensioneerden (samen met haar collega-seniorenorganisaties in de Seniorencoalitie) gestaag door met haar lobby voor een koopkrachtig pensioen, een eerlijke verdeling van pensioengelden en meer zeggenschap voor gepensioneerden. In het kader daarvan is de afgelopen weken met meerdere senatoren gesproken en staan bovendien nog wat afspraken in de planning.

Wordt vervolgd dus.